top of page

Oorsprong van de benaming Palestina
Wat leert de geschiedenis ons ?

Ter illustratie het volgende: hieronder zien wij twee Jordaanse postzegels. Aan de linkerkant, een postzegel uit 1949 met een afbeelding van de Jordaanse koning Abdullah en daarbij de benaming Palestina in het Engels en Arabisch. Aan de rechterkant een postzegel, uit 1964, met daarop een afbeelding van de Jordaanse koning Hoessein en een afbeelding van het volledige mandaat Palestina als een ongedeeld gebied, dus inclusief het tegenwoordige Israël en Jordanië.

In dit gehele gebied zou er zowel plaats zijn voor zowel arabier als jood. Joden zouden hierbij de garantie krijgen dat zij zich vrij konden ontwikkelen, met het recht op hun eigen religie. Dit hele gebied werd zodoende (historisch correct, wanneer rekenend vanaf de Joodse diaspora) beschouwd als het gebied Palestina (nadere uitleg over de naam Palestina onderaan het artikel).

Met de naam Palestina is vanaf de eerste eeuw na Christus tot aan de jaren 70 van de vorige eeuw altijd  gerefereerd naar het gebied Palestina voortkomende uit het oude volk van de Filistijnen en in geen enkel opzicht naar een volk of andere bepaalde etnische samenstelling in de laatste 2.000 jaren. De bewoners bestonden en bestaan, vanuit historisch oogpunt, uit joden, bedoeïnen en in latere tijden eveneens uit arabieren. Het was pas met de opkomst van de PLO onder leiding van, de uit Egypte afkomstige, Yasser Arafat, dat de geclaimde naam Palestina meer en meer als (geuzen)naam voor de arabische bevolking gehoord ging worden.

Eeuwen voor onze jaartelling is het vroegere Filistijnse volk opgegaan in andere volkeren en toen eerst de Grieken en in een later stadium de Romeinen dit gebied in bezit namen was er reeds geen sprake meer van een Filistijnse bevolking en enkel van een Joodse en Samaritaanse bevolking.

In dat opzicht (en in dat opzicht alleen!) kunnen wij Nederlanders en Belgen ter verduidelijking de benaming van Palestina tegenwoordig enigszins vergelijken met de benaming West-Europa, waar dan de BeNeLux, Frankrijk en Groot-Brittannië mee bedoeld worden, met ieder zijn eigen etnische afkomst, culturen en tradities. Genetisch aan elkaar verwant maar duidelijk onderscheidend als verschillende volkeren.

De benaming Palestina heeft (samen met de andere benaming Kanaän) door de eeuwen heen synoniem gestaan voor ruwweg het hierboven afgekarterde gebied, minus de twee uitschietingen naar het oosten. Kijken we naar het puur historisch aspect omtrent de locatie van de Filistijnen, kunnen wij dit terugvoeren op een kustgebied ter hoogte van de huidige Gazastrook (Retzu'at 'Azza) dat tot het noorden loopt ruwweg tot ter hoogte van Jeruzalem.

Vanuit mijn historische professie zou ik graag willen benadrukken dat de naam voor het gebied Palestina, na de teloorgang van de Filistijnse beschaving eeuwen voor onze jaartelling, op geen manier in het verleden tot op heden heeft gewezen en kan wijzen op een etnische en/of culturele continuering van de Filistijnse bevolking onder deze naam. Een aanspraak hiertoe, van veelal Arabische zijde is een revisionistische claim.

Derhalve is de claim van de huidige arabische bevolking, om zichzelf te profileren als een Palestijns volk een misleidende. Deze claim doet immers suggeren dat zij hun oorsprong (en opvolgende legitimiteit in dit gebied) aan dit volk mogen ontlenen. De huidige Palestijnse bevolking heeft een grotendeels arabische oorsprong en heeft geen etnische verwantschap met de Filistijnen.

Joden werden, op zijn zachts gezegd, gedwongen te vertrekken uit hun land en op de locatie van Jeruzalem, die 60 jaar eerder met de grond gelijk gemaakt was, werd een stad gesticht onder de naam Aelia Capitolina (ter ere van de afgod Jupiter). Deze naam (Aelia) zou later de basis vormen voor het Arabische woord Iliya, een vroeg-Islamitische benaming voor Jeruzalem.

De naam
Provincia Judaea (Provincie Judea) werd omgedoopt tot Syria Palaestina en werd ingelijfd bij de Provincia Syria. Keizer Hadrianus greep hierbij dus terug op de naam van één van de eerste vijanden van het Israëlische volk: Filistea / Phalastina. Een volk inmiddels lang tenonder gegaan. Vanaf dat moment is dit gebied onder vele namen door het leven gegaan (Kanaän, het Heilige Land, het Beloofde Land, Judea etc.) en zo ook onder de (wellicht meest) gangbare naam Palestina.

Continuering Joodse aanwezigheid
Na de verbanning van het Joodse volk uit het land van Kanaän is er, op mindere schaal, altijd Joodse aanwezigheid gebleven, getuige de vele overleveringen die ons zijn nagebleven daterende van de islamitische verovering van het gebied in met name het gebied rondom Jeruzalem, Akko en Jericho.

Ook in de latere middeleeuwen vindt men relatief grote Joodse aanwezigheid terug in Europese en Oosterse literatuur, variërend van aardrijkskundige en demografische tot religieuze werken. Deze bewering is te staven in de betreffende authentieke literatuur en dit beschouwen wij zodoende als een historisch feit, maar daarnaast kunnen ook
de eerste stappen van de fotografie in midden en later 19e eeuw een aandeel leveren in deze bewijsvoering.

Aan de hand van fotografie is aan te tonen dat in ieder geval
vanaf 1841 statistisch een groot deel van de totale bevolking uit Joden bestond. Dit aantal wordt alleen maar groter als we dit gaan afzetten naar de geringe bewoning van gebieden buiten oude steden  en dorpen als Jeruzalem, Jaffa, Akko, Tiberias, Jericho, Nazareth en Bethlehem.

Onderstaand enkele foto's die dit onmiskenbaar weergeven.

Persoonlijke noot:
Ook ik begrijp en ervaar de gevoeligheid die er tegenwoordig omtrent deze kwestie heerst in de wereld. Naar eer en geweten is het bovenstaande geschreven om mensen enig inzicht te geven inzake de lange en voor sommige gecompliceerde geschiedenis over het gebied Kanaän / Palestina.

In mijn optiek is het, op zijn minst, onze verplichting aan het nageslacht om geschiedenis niet bezoedeld te laten raken door misleiding en verdraaiing van feiten. Het conflict dat er heerst in en rond Israël-Palestina is er één tussen Arabieren en Joden. Dat het bovenstaande artikel velen tegen het zere been zal schoppen, weegt mijns inziens niet op tegen de zoektocht naar waarheid.

Die waarheid is dat de diepste achtergrond van alle conflicten en problemen in deze wereld (nu vooral zichtbaar in het midden-oosten) het verzet is tegen de God van Israël en de terugkomst van Jezus Christus.

Wat betekent Palestina?
Het woord Palestina (Falastina, Phalastina, etc) is afgeleid van de woorden Filistea / Filistin / Felesheth, wat vrij vertaald betekent: het land der Filistijnen. De Filistijnen waren een zeevarend volk die door de Israëlieten in de Tenach benoemd worden als de PÉ™lištîm of PÉ™léshseth. De Tenach geeft aan dat de herkomst van de Filistijnen het eiland Kafthor is.

In de Tenach komen de Filistijnen nadrukkelijk voor in de periode tussen Jefta en koning David. De Filistijnen bedreigden het zuiden van Israël en onderdrukten het volk Israël met name in de tijd van de richters Simson en Samuël. Tijdens het koningschap van Saul (eind 11e eeuw v. Chr.) wisselden de machtsverhoudingen, maar het duurde tot koning David dat de Filistijnen definitief verslagen werden.

Daarna speelden ze meer en meer een marginale rol, om vervolgens geheel te verdwijnen. Globaal kan hun grootste periode worden gedateerd als 1.200 tot 1.000 v. Chr. (2.560 - 2.760 AM)


Het eiland Kafthor
Zoals gezegd geeft de Tenach / het Oude Testament ook aanwijzingen over de herkomst van de Filistijnen. In Jeremia 47:4 worden ze bijvoorbeeld "de rest van het eiland Kafthor" genoemd. De grote vraag is dan: wat wordt er met Kafthor bedoeld?
Het wordt meestal op één lijn gesteld met
Keftiu, dat in de Egyptische bronnen voorkomt. Ook in Oegarit en Mari vindt men verwijzingen naar deze naam.

Velen nemen aan dat hiermee Kreta kan worden bedoeld, hoewel anderen (waaronder de schrijver van dit artikel) het als een mogelijke verwijzing zien naar Cyprus. Door historici wordt in ieder geval eensduidend aangenomen dat de Filistijnen vanaf één dezer eilanden naar de kust van het huidige Israël zijn getrokken.


Wanneer kreeg het de naam Palestina?
In 136 na Christus, na de Joodse revolte onder leiding van Simon bar Kochba, probeerde de Romeinse keizer Hadrianus elke geschiedenis en relatie omtrent het Joodse volk met het gebied Kanaän uit te wissen.

Hieruit is op te maken dat ook in Jordanië in het midden van vorige eeuw de huidige landen Jordanië en Israël tezamen beschouwt werden als het gebied Palestina. Met de stichting van de staat Jordanië is het arabische gedeelte van Palestina opgegaan in Jordanië. Gekeken naar zowel het historisch als politiek aspect was dit een correcte weergave van zaken. Een en ander wordt ons duidelijker aan de hand van onderstaande afbeelding.

Links keizer Hadrianus    Rechts plattegrond Aelia Capitolina

Jeruzalem Joods kwartier 1870 - klik voor vergroting

Jeruzalem Klaagmuur 1870 - klik voor vergroting

Jeruzalem Klaagmuur 1870 - klik voor vergroting

Bethelehem - Joodse bewoning 1860 - klik voor vergroting

Jaffa - Joodse bruiloft 1870 - klik voor vergroting

bottom of page